Kelebek Vanalar
Kelebek vanalar, klapenin gövdenin iç çeperindeki contaya baskısı ile akışkanı durdurmak, düzenlemek ve akışı başlatmak için kullanılan çeyrek dönüşlü bir vana tipidir.
Yapısı ve Çalışma Prensibi
Gövde (Body):
Wafer ve Lug tipi farklı gövde seçenekleri, saplama ve cıvata ile montaj şekilleri uygulanır.
Klape (Disc):
Akışkanın kontrolünü sağlayan hareketli parçadır. Paslanmaz ve döküm klape seçenekleri mevcuttur.
Kumanda Mili (Shaft):
Klape ile bağlantılı olan ve klapeyi döndüren parçadır. Kumanda mili, dişli kutusu, aktüatör veya başka bir tahrik mekanizmasıyla döndürülerek klape hareket ettirilir.
Contalar (Seats):
Gövde ve Klape arasındaki sızdırmazlığı sağlar. Farklı akışkanlar için farklı tip conta seçenekleri mevcuttur.
Kontrol Şekli (Actuator):
Manuel, elektrikli, pnömatik veya dişli kutulu olabilir.
Avantajları
Basit ve Kompakt Tasarım:
Yapısının basitliği ve az sayıda bileşen içermesi, bakım ve onarım işlemlerini kolaylaştırır.
Düşük Maliyet:
Büyük çaplı boru hatlarında bile ekonomik bir çözüm sunar.
Hafiflik:
Diğer vana türlerine göre daha hafiftir ve az yer kaplar.
Azaltılmış Basınç Kaybı:
Klape dizaynı sayesinde tam açık pozisyonda akış direnci düşüktür ve basınç kaybı minimum seviyededir.
Kullanım Alanları
Su ve Atık Su Yönetimi:
Su arıtma tesislerinde ve atık su sistemlerinde yaygın olarak kullanılır.
HVAC Sistemleri:
Isıtma, havalandırma ve iklimlendirme sistemlerinde akış kontrolü sağlar.
Kimya ve Petrokimya Endüstrisi:
Çeşitli kimyasalların ve gazların kontrolünde kullanılır.
Gıda ve İlaç Endüstrisi:
Hijyenik tasarımlar, gıda ve ilaç üretim süreçlerinde akış kontrolünü sağlar.
Gemi İnşası:
Deniz suyu sistemleri ve diğer akışkan hatlarında kullanılır.
Kelebek Vana Modelleri
Çift Milli Kelebek Vanalar (Wafer Type):
İki flanş arasına sıkıştırılarak saplamalar ile monte edilir. Her iki yönde de montaja izin verir ve genellikle 16 bar’a kadar kullanımı uygundur.
Çift Milli Kelebek Vanalar (Lug Type):
Her iki taraftan da cıvatalar ile flanş bağlantı noktaları bulunur ve boru hattına sabitlenir. Bakım sırasında hattın diğer tarafının canlı kalmasını sağlar.
Çift Flanşlı Kelebek Vanalar:
DN100-DN1800 çaplarında kullanımı mümkün olan çift eksantrik çalışan ve altyapı uygulamalarında tercih edilen modeldir.
Montaj ve Bakım
- Montaj:
Montaj esnasında klapenin açık olması gerekmektedir. Klape, sızdırmazlık yüzeylerine zarar verebilecek pas, cüruf gibi yabancı maddelerden hat arındırılmış olmalıdır. Kelebek vana kauçuk dizaynı aynı zamanda karşıt flanşlar arası conta görevi yapmaktır. Bu nedenle; Flanş ve vana arasına başka bir conta (sızdırmazlık elemanı) yerleştirilmemelidir. Vananın bağlanacağı boru merkezleri aynı eksende, karşıt flanşlar boru eksenine dik ve flanş cıvata delikleri aynı eksende olmalıdır. Aksi durumda eksen kaçıklıkları vana üzerinde gerilmelere sebep olacağından vanada sızdırma söz konusu olabilir. Kaynak sırasında vana hat üzerinde olmamalıdır. Oluşan yüksek ısı contaya zarar verecektir. - Bakım:
Vanalar düzenli olarak kontrol edilmeli, sızdırmazlık elemanları ve diğer bileşenler aşınma açısından incelenmelidir. Klape ve contalar temiz tutulmalıdır.
Kelebek vanalar, çeşitli endüstrilerde geniş bir kullanım alanına sahip olan, etkili ve ekonomik akış kontrol elemanlarıdır. Doğru seçildiğinde ve düzgün şekilde monte edildiğinde, uzun ömürlü ve güvenilir performans sağlarlar.
